Bij CEA BELGIUM zien we het aantal schadegevallen in de bouw jaarlijks toenemen. Wat zijn de meest voorkomende fouten en welke rol speelt de architect hierin? Dat vroegen we aan architect Vincent Van Den Broecke. Hij richtte begin 2024 het expertisebureau Metier Experten op: een bureau dat onder andere kopers bijstaat vóór ze een woning aankopen.

Waarom stijgt het aantal fouten? 

Vincent: “Bij nieuwbouwprojecten zien we een verschuiving naar projectbouw. Daar is de rol van de architect anders – doorgaans beperkter – dan bij traditionele nieuwbouw. De kopers bouwen geen vertrouwensrelatie met de architect op en krijgen doorgaans dus ook geen onafhankelijk advies, met name tijdens de voorlopige oplevering.” 

“Een tweede reden: de architect moet werken met de aannemers van zijn cliënt. Dat was altijd al zo, maar de bouw is een stuk complexer geworden dan vroeger. Isolatie, luchtdichtheid, ventilatie: alles moet veel secuurder gebeuren voor een goed resultaat. Tegelijk is er veel instroom van buitenlandse aannemers, waarbij opleiding of communicatie een probleem kunnen zijn.” 

Wat kan de architect hiervan leren? 

“Mijn raad aan architecten: dek je zoveel mogelijk in. Het begint al voor de bouw: probeer via lastenboeken en meetstaten problemen uit te sluiten. Zorg dat je plannen volledig zijn, en goed te begrijpen voor iedereen.” 

• “Problemen tijdens de bouw zullen er altijd zijn. Laat je goed verzekeren, want ook bij uitvoeringsfouten van de aannemer kan je als architect aansprakelijk worden gesteld vanwege gebrekkig toezicht.  
• Documenteer ook maximaal tijdens de werken, met werfverslagen en foto’s.  
• Bespaar nooit op werftoezicht want het is doorgaans dan dat het verschil in kwaliteit gemaakt wordt. En dát is precies wat onze opdrachtgevers van ons, architecten, verwachten. We zien onszelf vaak als creatieve geesten, maar een kwalitatief gebouw waar de klanten geen zorgen over hebben, moet het hoofddoel zijn.” 

3 veelvoorkomende fouten om op te letten

Welke fouten komt Vincent het meeste tegen? “Vochtproblemen zien we het vaakst. Opstijgend vocht door een te hoge terreinaanleg of slecht uitgevoerde muuraanzet. Maar ook waterinfiltratie komt zeer geregeld voor. De schuldige is dan vaak de gebrekkige aansluiting tussen platte daken en opgaand metselwerk.” 

 Scheuren in niet-dragende binnenmuren zien we vaak in projectbouw. Ook al is dat in veel gevallen een esthetisch probleem dat eenvoudig hersteld kan worden, het verdient toch de juiste opvolging.” 

 “Een derde fout zien we steeds vaker: discrepantie tussen het EPC-attest en de realiteit. Het gewicht van het EPC is door de koppeling aan de renovatieplicht fors toegenomen, maar het is niet altijd even betrouwbaar en het doet al helemaal geen uitspraak over de plaatsingskwaliteit van de isolatie en/of de geïnstalleerde technieken. Ik adviseer dan ook om niet blind te vertrouwen op het EPC-attest. Het zou niet het eerste dossier zijn waarin de koper de verkoop wil annuleren omdat de woning in realiteit niet voldoet aan wat het EPC-attest beloofde.” 

De toekomst: architecten in teams? 

Het takenpakket van de architect wordt steeds breder, zegt Vincent. “Verkoper met mensenkennis, getalenteerd ontwerper, communicator, werfopvolger met technisch inzicht én bedrijfsleider: de architect moet het tegenwoordig allemaal tegelijk zijn. En dat wordt hoe langer hoe moeilijker. Daarom moet een architectenbedrijf ook investeren in medewerkers die niet noodzakelijk architecten zijn, maar wel goed zijn in mensen, cijfers, administratie en/of communicatie. Maar daarvoor moet een architectenbureau wel groot en draagkrachtig genoeg zijn, zowel op organisatorisch als op financieel vlak.”

“Als architecten dienen we een nobel doel: kwalitatieve gebouwen opleveren. In het kader van de (on)betaalbaarheid van wonen, is onze rol wellicht nog belangrijker maar als architecten nog meer zouden samenwerken, dan kunnen we die uitdaging ongetwijfeld aan.”